​Kung hei fat choi! Ikarwa nga bag-ong toig, ang bag-ong toig ka mga Insik, mga kalolohan ko. Sangka kahigayonan ruman nga makapamalandong sa bag-ong kabohi. Sangka kahigayonan nga makapamati para sa paraaboton piro ano bala kon linglingun ko ang akun nga mga inagihan?
 
Sa ginaistaran ko, doro ang mga kakahoyan, nagararapta ang mga nagahorolog nga mga dahon sa lopa. Adlaw-adlaw doro ang sirilhigun. Ang pagholog kang dahon sa kada adlaw, ang pagsaringsing kag pagbonga ka mga kahoy nagapatimaan ka mga pagbag-o sa dalagan kang kabohi. Kon kaisa nagapanilhig ako ka mga dahon kag raku ang mga painoino ang nagalagaw sa akun paminsarun. Sa lainlain nga mga doag ka mga dahon, sarisari man nga mga paminsarun ang nagalabay. Sa tunga ka nagkarataktak nga mga dahon kag birdi nga hilamon, may mga inas. Inas nga parti kang adlaw-adlaw nga pagpangabohi. Pagwa sa amun balay, may dalan paagto sa mayor nga dalan, may inas ka rowida ka sarakyan. Sa likod ka balay, may inas nga paagto sa ginabantayan ka sarakyan. Sa atobang ka amun balay, may inas nga nagapaagto sa iban pa nga mga kaingud namun nga mga kabalayan.
 
Sara lang ang inas nga ginaagyan namun paagto kag pahalin sa balay piro may sangka inas pa gid sa atobang ka amun balay, mas kitid. Ginapanilagan ko nga sa amun pagpaagto-pabalik sa balay, daw wara man kami nagaagi sa mas gamay nga inas. Sangka adlaw, may nagmono, “Ay, inas tana dya goro ka mga ayam.” Huud, mga ayam gali ang nagaagi rigto, rapit man sa inas nga amun ginaagyan nga mga tawo.
 
Ang mga manok ka akun Nanay nagakadora kon kaisa. Hambal ka imaw namun sa balay, “Sawa to goro ang nagkaun sa mga tarin. Ang inas sa mga dahon, daw ginahapay lang. Lain tana kon ginaagyan ka mga kahig ka sapat.”
 
Ano ang mga inas nga akun ginbilin kang mga nagligad nga mga tinoig ka akun kabohi? Inas bala nga nakapaompaw kang kabudlay ka akun isigkatawo? Inas bala nga may pag-olikid? Inas nga nakapasanag sa kadulum ka iban? Nakapasadya sa kabohi ka iban? Inas nga nagbolig paogwad ka atun katiringban? Inas ka sangka tawo nga gingamit ang ana mga ikasarang? Ano ang inas nga akun ibilin sa pira ka toig nga pagpangabohi rigya sa ibabaw kang kalibutan?
 
Doro pa ang mga kahigayonan nga makahimo ako ka akun inas bisan pa sa mga tinoig nga hambalun ka horoskop kang Insik nga mabug-at ang akun swirti. Ako ang nagahimo ka akun inas, gani kon ano nga klasi ka inas ang akun ginahandum para sa paraaboton, amo dya ang akun ompisahan nga balayun … kadya run.
 
- Kataposan -

Ona nga bolan kang toig. Masami, amo dya ang paglantaw sa mga ikspiryinsya kang nagligad nga mga binolan kag mga handum ka dya nga toig sa pagpongko, pagpamalandong, kag pagsolat ka mga bagay nga akun dapat atobangun sa bilog nga toig.
 
Sa pagpongko ko, daw ginatamad magholag ang akun mga todlo. Namolalngan ko ang akun mga batiis kag nakita ko ang mga pinalian kang lainlain nga mga inagyan sa akun wala nga batiis. Sa babaw ka bokoboko kang akun wala nga kahig, may dyan nga agi kang katul. Kang mga lima pa lang ako ka toig, ang akun katul nga halin sa iki nga ginkagat ka insikto, nagbahul kag nahukas ang panit sa sobra nga kalot. Ang akun Nanay ang naghogas kag nagpahid ka agwa oksinada kag nagpalhit ka poti nga polbos ka sulfanilamide kada aga kag gabii. Mayad lang nga wara nahimo nga bakokang -─ bakokik lang. Doro ang mga katul ko sa batiis kang gamay pa ako, piro amo gid dya ang nagbilin kang pinalian. Bukut lang ako ang doro katul. Pati ang akun libayun, doro man ang ana katul sa mga batiis. Kapira kami ginhambalan ka amun Nanay nga indi magsipal sa baras piro nami gid magkali kag mag-okay ka baras. Amo to nga toig ginapatindug ang balay ka amun tiyo, gani may tinompok nga margaha para sa pagmasa ka siminto. Nanamian gid kami magkotkot ka mga boho, mag-okay ka baras, maghapahapa, magligidligid pa kon kaisa, bisan doro ang amun katul. Masadya gid to nga tion para kanamun.
 
Sa akun wala nga tohod, may dyan pa gid ako nga pinalian. Kang Grade 3 ako, nanamian gid ako magbisklita. Sangka adlaw, gindara ko ang bisklita nga mas taas kag mas bahul para kanakun. Dayon ko agto sa Kalyi Marina, sa dalan nga padolhog. Nanamian ako nga nagapadolhog samtang nagasakay sa bisklita. Kang ginsakyan ko run, nagdasig ang dolhog na nga indi ko run mapunggan. Baw, daw tinablug ako, dayon nagdamhag sa dalan. Ang bisklita nagdiritso sa kalog. Aguy, sakit ba ang tohod nga nag-arado ka siminto! Ang pali wara run madora. Sa amo to nga hitabo, wara man ako gihapon nadudla hay sigi man gihapon ang sakay ko sa bisklita.
 
Sa amo dya nga pagpamalandong, akun napinsaran nga bukut lang man gali halin sa katul okon pilas ang mga pinalian ko kondi may pinalian man halin sa mga sakit nga inagyan sa kabohi ─ pilas kang kasubu, handum nga wara malab-ot, pilas ka mga naguba nga rilasyon, pilas sa mga pinalangga nga nagtaliwan kag doro pa. Kato mahapdi, kadya napali run piro rigyan man gihapon ang mga pinalian kag nahimo nga mga handumanan.
 
Sa akun pagpaabot ka mga binolan ka dya nga toig, ginapadumdum ako nga bukut lang kasadya kag kadarag-an ang kabohi kondi may mga tion man kang mahapdi nga mga pilas, duna kon nagakabohi, may mga panghangkat. Wara dya nagapaisol kanakun sa pagpadayon. Amo dya nga kamatooran ang nagatao kang kabaskug sa pag-atobang nga may kaisug kag pagsarig sa akun kaogalingun, sa mga tawo nga nagabolig kanakun kag sa Ginoo nga nagaobay sa akun adlaw-adlaw nga pagpangabohi.
 
- Kataposan -
​

* Litrato: Himo ni Vickie Wooten halin sa http://fineartamerica.com/featured/enchanted-kingdom-vickie-wooten.html.