Daraw
ni Linda C. Arnaez-Lee
Gintabo ni Budak nga oras kang pangadi kag magdaraw sa patay. Magluwas sa kape kag biskwit, may payapon pa para sa manogpangadi. Gani alas singko pa lang, nagapungko run tana sa balkon nanday Basyon. Wara pa tana kaigma hay gintigana na ang busong para sa libre nga yapon. Yadi pa ang darwa ka karan-an. Nagahulat sanda kay Mayak, ang manguna sa pangadi.
Subang ni Basyon ang napatay, si Tonyo. Hambal ka doktor nag-awas kuno ang apdo pero ang ginapatihan kang kalabanan, ginhimuritan hay nagparangdarag ang panit kag naghabok ang busong. Man may erensya nga maranhig dyang kanday Basyon. Si anhing Uway Sinon na ngato kag si anhing Dimit nga tatay na, kapira kuno ginlubung sa patyo. Nagabuhi liwan. Una pa mag-abot sa balay kaysa sa mga nagapauli nga mga nagkumpanyar. Mauntat lang kuno ang lahi nga dya kon ang subang nga bata mapatay sa birtud kang himurit.
“Bisa ko, Manding Budak!”
“Ay, maranhig!” ang tyabaw ni Budak kang gulpi lang mag-ulhot si Duroy, ang pakaisa ni Tonyo sa kilid na.
Abi na si Tonyo run ang nagbangon, hay pareho abi sanda itsura. Pirmi gani sanda masal-an nga magbugto. Manog-imbalsamar dyang si Duroy sa punirarya ni Talisay. Ano pa daw bangkay man dapug na. Nagbarangisi lang si Duroy pagkabisa na kay Budak kag nagdiretso dya sa gwa agud maghulat kang pangadi.
Manog-alas sais kang mag-abot si Mayak. Dalidali nga nagpungko si Budak sa likod ayon ni Mayak. Mayad dya hay rapit sa luwag. Dasig magalwan. Nanguros sanda tanan para umpisahan ang pangadi.
Daw ginakarat si Budak sa anang pinungkuan. San-o pa ayhan dya matapos man? Kapira abi liwat-liwatun. Gahiwaus pamatyag na.
“Maghimaya kaw, Maria, nga puno kaw kang grasya …. Ay, kapira run gani dya?” ang pamangkot ni Mayak nga ginabilad ang taramdan.
“Hambala lamang bala nga maghimaya kaw sangay,” sal-ut ni Budak sa nagtalang nga Mayak.
Naula ang karadlawun kang mga manogpangadi nga gulpi man nag-untat kang ginpadurusan sanda ni Mayak.
Kaina pa ang buru kang busong ni Budak. Ginahara-hawidan na man daad garing wara gid masalbar. Nagsungaw ang malawid kag daw ingaw ka kuti nga utot. Wara ka pugung ang padalung ni Mayak. Nagtalangkaw sanda tanan.
“Ay, patawara! Abi paggwa kag rugto ria ibuga!” ang hambal ni Bibang nga sangka daranun sa tupad na.
Nag-igham si Mayak kag ginpadayon ang pagpangadi.
“Ginadayaw kaw labi sa mga babayi nga tanan ….”
Nag-untat liwan si Mayak kang may madapgan nga baho. Bukut utot ni Budak kondi dapug kang balsamar.
“Kag ginadayaw man ang bunga ….” limug ka laki ang nagsugpon sa likod.
Gulpi sanda tanan nagbalikid. May laki nga nagaluhod sa likod! Nagapaputi ka masluk nga nagatubang kananda.
“Si Tonyo! Nagbangon!” ang tyabaw ni Bibang nga dayon tindug kag magtumbo-tumbo, indi kamaan kon sa diin masuhot.
Wara masaydi ang pangadi. Naghinugpaas sanda tanan sa balkon. Ginlumpat run lang ni Budak ang hagdan para makapalagyo, nalipatan ang ginahulat nga yapon. Ang iba naglukso sa bintana.
Nabilin sa balkon nga nagapangalot kang anang ulo si Duroy.
- Katapusan -