Ang Pag-ampo ni Asun
ni Linda C. Arnaez-Lee
Alas kwatro sa kasanagun kang mag-umpisa kutuy ang busung ni Asun. Kaina pa pukaw na kay Tomas nga magbangon para alaw-alawun si Iray nga paltira, piro sigi tana huraguk ni Tomas nga may dara pa nga bagrut. Daw sa nagausang ka dakal-dakal. Amo dya tana si Tomas kon masobrahan ka kapoy kag makainum ka bahal. Daw sa lipung nga aloy. Bisan ano ka pukaw indi gid magbugtaw.
“Sunog!” tiyabaw ni Asun sa talinga ayon ni Tomas.
“Ha!? Sunog? Sa diin ang sunog?” pamangkot ni Tomas nga natapungawan kag gulpi lang nagbungkaras.
“Wara ti sunog. Ay, kabudlay man kanimo pukawun. Dali, alaw-alawa run to si Iray! Mabata run siguro ako,” ang hambal ni Asun nga ginapuhap ang busong.
Pangpito run dyang ginabusong ni Asun. Wara tana nagapati sa pagplano kang pamilya. Para kana, bisan ano ka plano kon barataun na, mahuman gid dya.
Dalidali nga nanglatas ka taramnanan si Tomas para makalab-ot dayon sa balay ni Iray Paltira, ang pinakabantog nga paltira sa andang baryo.
Wara pa ka panglimog si Iray kag gin-aba run dya ni Tomas dayon uribay kang binagtung kag pagkabutang sa pagpabata. Gawangal pa raad si Iray nga mamama pa garing gindalagan run dya ni Tomas pagwa. Indi run tana to ka hulat si Asun na.
Sugung run gid ang pamatyag ni Asun. Tanan run nga mga santos namitlang na para maghagan-hagan ang ana pamatyag piro daw sa nagapatingul lang man ang mga santos nga ria. Sigi gid ang hiwud kag tiskug kang bata sa ana busong. Daw mapukros run gid ang pagginhawa na sa tuman nga kasakit.
Pag-abot nanday Tomas nagabarikutot nga nagapakutuy si Asun. Dalidali nga nagbugkus ka kapay si Tomas sa balayan ka balay para pangyaptan ni Asun samtang si Iray naghanda kang anang pagkabutang.
“Sigi, ginhawa ka madalum kag ibun-a!” ang mandar ni Iray pagkatapos nga ginkapkap ang sulok-sulok ni Asun.
“Araguy, sa pagkasakit!” ang huruhuru ni Asun nga nagakiriwi lang ang baba.
“Kiputa ang baba mo. Ay, tabi, daw sigbin ang itsura mo. Kapira kaw run magbata, indi kaw gyapon kamaan magbun-a?” ang kurumudon ni Iray.
“Ay, abaw, Tomas! Gin-ano mo ako! Araguy! Purya sulay, indi run gid takun magliwat!” ang panarambitun ni Asun.
“Ay, ti nanamian kaw man bay, Day!” ang sabat ni Tomas nga ginanirbyos sa sikwayan.
“Paghipus kamo! Hala, ginhawa ka madalum kag tipuna ang imo purus. Sigi, ginhawa pa, dayon ibun-a!” ang sugo ni Iray.
Kag gin-ugtum ni Asun ang ana mga unto. Ginbug-os na ang ana paminsarun. Pagkatapos ka sangka malawid nga bun-a, naglusot gid man ang ulo kang bata. Pagkalampuwas kang abaga, nagdahog lang dya pagwa. Daw ginpipi lang ang kasakit nga nabatyagan kaina ni Asun. Naghawan ang ana pamatyag.
Sangka papa sa buli ang nagpahibi sa lapsag.
“Prinsesa ang atun bata, Day!” hambal ni Tomas nga pinamalhas ka malamonggo sa nirbyos.
“Ti, maliwat kaw pa?” ang pamangkot ni Iray nga nagayuhum-yuhum.
“Indi run gid takun,” pangampo ni Asun nga nagaulung-ulung.
Pagkasukat kang andang prinsesa, nagsuka-suka liwan si Asun.
- Katapusan -