Talaw
ni Danny S. Tabuyan
“Boy, bakal anay to ka sardinas kag miswa kanday Iya Padang,” sugo ni Nanay ni Biboy kana. “Wara kita ti darapli sa yapon.”
“Indi lang takun Nay, ay,” baribad ni Biboy. “Gabii run kag dulum. Hadluk takun dya. Si manong lang, ay.”
Si Biboy dose anyos run, masarigan sa mga orubrahun sa balay kag sa taramnan. Matandus kon suguon piro haradlukun sa dulum. Indi magturog kon patay ang sulo, amo ra nga may pulawan pirmi nga kingki nga ginasulud sa lusbot nga kaldiro kon gabii. Kon kis-a bisan mag-abot ang irihiun, indi magbangon kon wara ti imaw.
Ang andang balay paagto sa bukid nga may paranawun pa kag may kasagingan nga aragyan. Kon gabii mahagnup ang lugar kag masami ginasugid nga baragatan. Malaka lang ang mga pamalay kag pinaw-pinawun gawa ang limug kon may maggirinual sa karsada. Kalabanan, balita lamang anda pagkaaga kon may mga magkaratabo. Kon may mga girinamo sa baryo, pariho kang paglagsanay kang mga lingin kag paglabuanay, wara tanda ti nahalung-ung, bisan ang singgiyaw kang mga bayi wara gid sanda ka bati. Kang magligid ang nagahagunos nga bagon pa-Iloilo sa likuan kang mga alas dos ti kasanagun, wara sanda ka murundung. Baw-ing gid ang andang balay.
Mahilig tana ka dya, pareho kang iba nga mga bata, magpamati kang mga istorya sa radyo, ilabi run gid kada ala una sa hapon, antis sanda mag-agto sa eskwelahan. Ang mga istorya kang bantog nga manogsugidaun sa kinaray-a nga si Russel Tordesillas nahanungud sa mga tamawo. “Ang Olayra” kag ang “Bimbo ang Kunol” ang mga sugidanun nga mauti nga ginasipa-sipad ka mayad ni Russel, nga kon pamatian, nagatubluk kang panghuna-huna sa paghimo kang mga laragway nga ginahanduraw kang anang tagparamati. Tam-an dya ka rasnag nga daw nagalantaw lang kang sine kag daw kamatuoran sa iba.
Naman-an man ni Biboy nga ang tanan nga dya bunga lamang kang paminsarun kang manogsugidanun. Piro indi mabuul ang magpati nga may rugyan gid man nga mga ispiritu sa binit-binit. Nagatugro dya kanana kang dirham.
Sangka adlaw may mga buruhaton sanday Biboy sa eskwelahan kag nagab-ihan sanda nga makauli. Buta tana kang kahangawa sa anang pag-uli hay sirum run. Wara man ti mag-iba kanana hay indi man maagyan kang anang mga klasmit pauli ang andang balay.
“Ano lamang dya kar-on bay kon bagatun ako kag patalangun nga indi makauli?” pamangkot na sa anang panghuna-huna. Piro nadumduman na ang hambal kang mga mal-am nga kon patalangun tana kang bagat, ubahun na lang ang anang bayo kag baliskadun. Mayad lang hay sanag ang bulan kag masirang ni Biboy ang anang maagyan.
Kang marapit run tana sa kasagingan, nakakita tana kang bayhun nga daw kamakama nga nagabayo kang pariho sa mga dibuho sa libro. Nag-untud tana kag nagdalagan, ugaring nakasunggu tana sa puno kang bangkiling. Nagbuyug-buyug ang anang ulo, nalipatan na ang pagkadirham kag nangisug nga surungon ang kamakama agud agawun ang anang anting-anting.
Kang marapit run tana kag nakamuraud, ang ana nakita ramay nga nagasablay sa saha kang saging.
- Katapusan -