Pagsungon kang Adlaw
ni Emmy L. Masola
“Abi mo, Hangin, kis-a bala gaugtas ako manilag sa kaugalingun ko,” muno ni Adlaw kay Hangin sangka aga, “hay pamatyag ko daw gintuga takun para silutan ang mga tawo kag mga kasapatan. Kon magwa gani ako, dayon da paranago, panabon, kag kon wara’t swerte, buyayawun da pa ako kag basulon sa anda kaitum kag kaimulon.”
“Abu! Pati kaimulon, ikaw pa may sala?” ang pamangkot ni Hangin.
“Ay, sus, pamatii bala raay away ni Insyong kag Kudyang.”
“Indi run kita makagradwar sa pagkaimol hay ginaubos mo ka bakal ang kwarta ta ka mga ginapalhit mo sa imo panit para magputi kaw. Ay, tabi, myintras gabangirit ang tampuhaw nga adlaw, wara’t paglaum tana panit mo ngara,” pamuyayaw ni Insyong.
“Migo Adlaw, pareho man lang ta panwirtihun. Akun gani, ginapasibangdan takun kon mag-umang tanda hay kuno ginsakaan ko ulo da,” kuon man ni Hangin.
“Piro, migo Hangin, ginabawi-bawi ko man kis-a hay daw may mayad man ako nga binuhatan sa kalibutan nga dya. Kita mo ang manami nga hardin ngara? Nami-nami turukun no? Nabuhi ang mga tanum ngara tungud nga dyan ako nagabulig kananda maghimo ka anda pagkaun,” paumpaw ni Adlaw sa kaugalingun.
“Baw, wara gani takun gahambal nga kon panumdumun gid, wara’t mabuhi kon madura ako hay tanan nga mga tinuga indi makaginhawa,” sugpon man ni Hangin.
“Ti, amo ra kita ka importanti migo Hangin, piro ginabuyayaw pa kita ka mga tawo nga dya. Mga wara’t kaburusgan. Kon ano ang wara, amo tana ra anda intra ka sagap. Turuka bla raay sa raya, pamatii bala ang riklamo na.
“Ay, diin tana nag-agto ang adlaw ngato man? Ka sarang-hapon pa dya nga gainuran. Abi uran, pagpahuway man!” singgit ni Digna nga tagaraya.
“Batian mo to, migo Hangin? Gariklamo ka uran. Ano nga indi mag-uran hay Hunyo run dya, tag-ururan?” bwilta ni Adlaw.
“Sus, mayad gani imo, bisan mag-iniwan amo man gihapon imo ngaran. Akun tana lain-lain: kon sa irong ako gagwa, tawag da ginhawa; kon sa baba ako magwa nga daw garagumu, tig-ab; kon sa buli ako magwa, tawag da utot. Ang ngaran ko takun galain kon lain ginagaw-an ko,” litanya ni Hangin.
“Bay-i lang, migo Hangin, tudluan ta bla ka liksyon mga tawo nga dya nga indi makamaan mag-apresyar kang ginbugay kananda. Birahan ko ka sirak ang akun init hasta magkaraging ang mga lupa,” mabug-at nga hambal ni Adlaw.
Pagkaaga, nagsirak tuod ang adlaw. Nagpasalamat si Digna sa una nga paggwa ni Adlaw piro umpisa kato, kada aga run nagagwa ang adlaw kag ang uran nga ana ginbuyayaw, amo run to ang urihi na nga bunuk sa bilog nga tyimpo kang tag-ururan.
Dasig panaw ka mga binulan. Septyembre run piro wara gihapon ti uran nga nag-abot. Dapat, tag-arani run piro wara ti maani ang mga tawo hay ang mga tanum nag-uga bangud wara ti tubig nga makasustinir. Ang mga sapa, suba, irigasyon, kag mga dam, namarhan. Dya gintawag El Niño nga nag-umpisa sa pagsaklaw ni Adlaw sa wara’t kaburusgan nga mga tawo.
- Katapusan -