Ang Solusyon
ni Maria Milagros C. Geremia-Lachica
Ikarwa ko nga tuig kato sa kolehiyo kag may sangka boardmate kami nga manogtapos run kang ana’ng kurso. Haros kada aga makita namun tana nga daw nagasaot samtang nagahulat ka turno na sa banyo. Yoga nga ehersisyo kuno para maghapus ang pagpamus-on. Nagkirinadlaw lang kami kag nagsaot-saot man imaw ka na bisan wara man tamun it nasambit nga problema. Kon kis-a, makita namun tana nga nagalumpiga sa ana’ng katre, nagapiyung ang mata, naga-“meditate.” Ang meditasyon daw angay man ka pagpangamuyo ukon pagbutang kang kaugalingun sa mahipus kag matawhay nga paminsarun. Pero imbes nga magluhod, ang nagapatigayon kang meditasyon masami nagapungko, ang ana’ng mga alima nagauntay sa ana’ng kilid, ang ana’ng mga palad nagakaya, ang kamumuo nagatabo sa natunga nga tudlo. Ginaturuk namun nga daw sa kabudlay gid kang ana’ng paglumpiga. Ang kahig nga wala nagatungtong sa ana’ng tuo nga paa kag ang tuo nga kahig nagatungtong man sa wala nga paa.
Sa yoga, amo dya ang ginatawag nanda nga “lotus position,” paathag na kanamun nga natingala. Ang lotus bulak kang water lily, nagahumlad sa pagtangra sa kalangitan kag nagasunod sa pag-ilig kang sapa pero indi maanod tungud ang anang gamot mapag-un nga nagaangut sa lupa. Angay kuno kang lotus, ang yoga espiritwal nga eksperyensya, nagapasunod sa ilig kang mga enerhiya kang kalibutan pero nahigot sa pisikal nga mga hirikuton. Gintiraw-tirawan man namun ang pagpungko angay ka ginaobra na nga lotus pero budlay kon bag-ohanun timo kag delikado kon piritun mo. “Half-lotus” lang ang amun masarangan kag ang “full lotus” nga anang ginahimo nagakinahanglan kang malawid nga pagpraktis.
Napukaw ang amun luyag sa mga ehersiyo. Mapinasensyahun tana nga nagpaathag kanamun nga ang yoga bukut lang ehersisyo kundi sangka pamaagi sa pagpangabuhi. Ang pag-ehersisyo bukut para lang sa pisikal nga ikamayad kang lawas kondi pagbutang sa balanse kang paminsarun ukon panghunahuna. Kaduro kang amun nga pamangkot kag gintaw-an na kami ka sangka manipis nga barasahun parte sa yoga. Sangka adlaw, ginhagad na kami nga magbisita sa yoga center agud makilala namun ang manunudlo. Ginpaathagan na kami nga importante ang giya kang sangka manunudlo kon magpatigayon gid man ka mga ehersisyo sa yoga kag labi run gid sa meditasyon.
Nanguyus kami pag-abot sa yoga center nga duro gali ang mga miyembro kag ang manunudlo sangka Amerikana. Sa amun pagtubang sa maistra, ginsara-sara na kami ka istorya kag gintaw-an kang amun sikreto nga ngaran ukon “mantra.” Ang mantra liwan-liwan nga ginakumod dungan sa pagpasulud kag pagpaguwa kang ginhawa nga nagabulig sa pagparelaks kang lawas sa meditasyon. Ang meditasyon sangka ehersisyo para sa utok, ang pagpurga kang paminsarun sa pagpagwa ka negatibo agud mapasulud ang positibo. Ang pagpatigayon kang meditasyon sangka paghanas sa pokus ukon konsentrasyon. Urihi run lang kag naathagan namun nga ang pagtugru kang mantra patimaan nga ginbaton kami kang manunudlo bilang bag-o nga mga miyembro.
Nag-umpisa kami ka pagsunod ka mga ehersisyo, meditasyon kag ang paghagan-hagan kag paglikaw, kon masarangan, sa pagkaun kang karne. Vegetarian diet ukon puraw ralaswahun raad ang ginarekomendar nga kaunun pero indi kami makalikaw sa isda kag itlog. Sa akun obserbasyon daw mag-an gid man ang pamatyag kang lawas kon wara pagkaun ka karne. Nangin interesado gid takun parte sa yoga kag meditasyon tungud nga daw mas dasig ang akun pagpasulud kang akun mga turon-an sa eskwelahan. Ang akun interes nagdara kanakun sa pagpang-ukay sa library kag nasapwan ko ang apat ka manipis nga mga libro parte sa Zen Buddhism. Gin-ubos ko ka huram tanan kag ginbasa.
Natabuan nga may natalana nga lecture ang amun maistra sa yoga. Buta ang bahul nga lecture hall. Gintaw-an kami ka maistra ka sangka problema nga dapat masolbar ukon mataw-an namun ka solusyon. Ang problema: May pato sa sulud ka botelya nga may gamay nga buruksan ukon baba. Paano kuno mapagwa ang pato sa botelya nga indi mabuka ang botelya kag indi man mapatay ang pato?
Sadya ang mga sabat. May naghambal nga bul-an ka lipak kag sutsuton ang pato, butungun ang ulo kag amat-amatun pagwa pero basi malitik ukon mabuka ang botelya. May naghambal nga daigan ang botelya kag basi magbahul gawa ang baba ka botelya kag makaguwa man ang pato, ugaring ti basi tostado run. Kaduro kang mga solusyon nga nahimo man nga karadlawan.
Nagayuhum takun sa binit. Amo gid dya ang nabasahan ko sa libro nga ginhuram ko sa library. Nanilag lang ako kag sa urihi nagbayaw kang akun alima. Kuon ka maistra, ti ano man tana ang imo solusyon? Ang akun sabat: ra run ang pato ay, nakagwa run! Nagtukap kang anang alima ang maistra, husto kuno ang akun sabat! Naghipus ang tanan. Nagpadayon ang maistra sa paghambal. Nahangpan ko gid kuno ang pagkagamhanan kang panghunahuna sangsa materyal nga bagay.
Wara gid ako manugid nga nabasahan ko man lang ang sabat kag indi tungud nga napinsaran ko lang. Paglipas ka mga inadlaw nga nalipay kag naghabok gid ang akun pamatyag, ang akun konsensya indi mapahamtang. Sala ko bala ang magpatigayon kang pagpanalawsaw sa mga bagay nga gusto ko matukiban ukon maman-an? Wara man ti may nagapugung sa pag-ukay kag pagbasa ka mga topiko nga atun gusto tukibun. Ugaring pamatyag ko nga nagdaya ako, ilabi run gid sa mabuut nga maistra.
Gani sangka adlaw, nangabay ako sa maistra kon pwede ko tana maistorya. Kang darwahanun run lang kami, ginbalik ko ang lecture na parte sa pato. Ginsugid ko ang matuod. Nabasahan ko ang solusyon kag bukut tungud nga nadakup ko gid ang punto kang ana’ng lecture. Nagharakhak lang ang Kana pero nalipay gid kuno tana kato nga may nakamaan maminsar. Pero mas nalipay pa gid tana nga nangin tampad ako sa pagsugid ka na bisan urihi run. Ginpamangkot na ako dayon kon ano ang akun ginpangbasa kag sin-o ang mga manunulat. Nangin masadya ang amun pagdiskusyon nga darwa.
Gamhanan pa gid man ang pagbasa tungud may katungdanan kita sa pagsagod kang atun paminsarun.
- Katapusan -
Sadya ang mga sabat. May naghambal nga bul-an ka lipak kag sutsuton ang pato, butungun ang ulo kag amat-amatun pagwa pero basi malitik ukon mabuka ang botelya. May naghambal nga daigan ang botelya kag basi magbahul gawa ang baba ka botelya kag makaguwa man ang pato, ugaring ti basi tostado run. Kaduro kang mga solusyon nga nahimo man nga karadlawan.
Nagayuhum takun sa binit. Amo gid dya ang nabasahan ko sa libro nga ginhuram ko sa library. Nanilag lang ako kag sa urihi nagbayaw kang akun alima. Kuon ka maistra, ti ano man tana ang imo solusyon? Ang akun sabat: ra run ang pato ay, nakagwa run! Nagtukap kang anang alima ang maistra, husto kuno ang akun sabat! Naghipus ang tanan. Nagpadayon ang maistra sa paghambal. Nahangpan ko gid kuno ang pagkagamhanan kang panghunahuna sangsa materyal nga bagay.
Wara gid ako manugid nga nabasahan ko man lang ang sabat kag indi tungud nga napinsaran ko lang. Paglipas ka mga inadlaw nga nalipay kag naghabok gid ang akun pamatyag, ang akun konsensya indi mapahamtang. Sala ko bala ang magpatigayon kang pagpanalawsaw sa mga bagay nga gusto ko matukiban ukon maman-an? Wara man ti may nagapugung sa pag-ukay kag pagbasa ka mga topiko nga atun gusto tukibun. Ugaring pamatyag ko nga nagdaya ako, ilabi run gid sa mabuut nga maistra.
Gani sangka adlaw, nangabay ako sa maistra kon pwede ko tana maistorya. Kang darwahanun run lang kami, ginbalik ko ang lecture na parte sa pato. Ginsugid ko ang matuod. Nabasahan ko ang solusyon kag bukut tungud nga nadakup ko gid ang punto kang ana’ng lecture. Nagharakhak lang ang Kana pero nalipay gid kuno tana kato nga may nakamaan maminsar. Pero mas nalipay pa gid tana nga nangin tampad ako sa pagsugid ka na bisan urihi run. Ginpamangkot na ako dayon kon ano ang akun ginpangbasa kag sin-o ang mga manunulat. Nangin masadya ang amun pagdiskusyon nga darwa.
Gamhanan pa gid man ang pagbasa tungud may katungdanan kita sa pagsagod kang atun paminsarun.
- Katapusan -
* Litrato 1: Himo ni Joel Magpayo Sr. halin sa http://artid.com/members/joelmagpayo/art/55689-house-of-solomon/.
* Litrato 2: Himo kang tagsulat.
* Litrato 2: Himo kang tagsulat.