<![CDATA[DUNGUG KINARAY-A INC. - Binalaybay]]>Sat, 04 Nov 2023 13:20:49 -0400Weebly<![CDATA[Sakto ang Timpla]]>Wed, 15 Oct 2014 15:56:27 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/sakto-ang-timpla
Picture
Himo ni Kay Smith halin sa http://chisholmtrailart.blogspot.com/2012/11/garden-friends.html


Sakto ang Timpla
ni Emmy L. Masola


Ang Pista kang Binalaybay
Nagtugro kasubu,nagtugro kalipay.
May daw linabutaw piro seryoso
Tanan may liksyon, tanan may punto.

Ang “Mga Bituon kang Kahidlaw” ni Stephen Checa
Kag ang “Tyoy” nga ginsulat ni Linda
Buta kang kasubu ang mga linya
Nagpaawas kang luha sa mga mata.

Sa ginsulat ni Arlene nga “Si Lola kag ang Agwa
Nabatyagan mo man ang kalipay ni Lola?
Indi bala ang akun tana nga “Tabanay
Siryoso ang hitabo piro may linabutaw nga langkay?

Kon liksyon kag punto ang pagahambalan
Dyan ang “Banig” ni Danny Tabuyan
Kag ang sinulat ni Rodalyn Angaray nga “Kawayan
Kang “Dugang sa Kawayan” ni Tabuyan ginpasundan.

Sa Pista kang Binalaybay
Pirmi bida si Tatay
Si Nanay man nagsalida
Pati maistro kag maistra.

Ang Teks kay Tatay” ni Rejie
Kag “Panaad sa Kiraw nga Kingki” ni Ritchie,
Bida gid si Tatay pirmi
Sa pangayo kag lisinsya, tana ang hari.

Pag-abot sa pag-amoma
Si Nanay ang reyna
Sa sinulatan ni Rejie Talagtag napamatud-an
Mga Bilin ni Nanay” indi gid pagkalipatan.

Bangud Oktubri bulan nanda,
Napasidunggan gid ang mga maistro kag maistra
Sa “Iskwilahan kang Atabay” ni Julbert Paloma
Kag “Tsok kag Blakbord” ni Albert Enopiques, tanda ang bida.

Ang Pista kang Binalaybay
May gugma, may pangsaway.
May sakripisyo kag kadarag-an,
May mistiryo kag kasanagan.

Si Alfonso Samillano nagsulat kang “Ang gugma kag ang Tinig-ang
Kag si Ritchie Pagunsan may “Linapwahan
Ang pagkaun gid man indi magrayu sa gugma
Makaburusog gid ang istorya nga parti sa soltiro kag daraga.

Kon gusto mo mangsaway
Manami ipaagi sa binalaybay
Pariho kang “Mais Butibuti” ni Geremia
Kag “Pagbagting kang Orasyon” ni Checa.

Piro raku gid ang sakripisyo
Pariho abi sa “Timu” ni Enopiques
Working Student” ni Talagtag
Kag “Serbidura” ni Linda Arnaez.

Kon may sakripisyo, may kadarag-an
Sa ginsulat ko nga “Kaambung kang Pagsaranhun” imo mahangpan.
Kag sa akun “Kinaray-a Bungata
Imo gid matirawan.

Mistiryoso ang kay Edison Tondares nga “Suba
Ano bala ang rugto sa pagliko nga indi makita?
Pariho ayhan dya sa “Ang Pagtabok Paghandum” ni Pagunsan,
Nga sa pihak kang pangpang ana ginbuy-an?

Pabay-i lang ang mistiryo,
Sa may kasanagan kita masaylo,
Nga mabasa sa “Kagahud” ni Checa
Kag sa akun sinulat nga “Alukaba.

Sa Pista kang Binalaybay
Mga istorya nabalay
Baratyagun napabutyag
Mga pagpati napaathag.

Ang ginsulat ni Arlene Satapornvanit nga “Ang Drama sa Radyo
Dibersyon nga uso kauna nga tyimpo.
Piro ahay, kanugon ang radyo
Wara’t swirti nga napahabug bangud sa impito.

Makarilingaw gid kon may istorya ang binalaybay,
Pariho kang kay Fredoneth Jonelas nga “Pagsulay sa Tagbalay.
Masadya kag masubu man ang parti sa daraga kang “Sa Eroplano” ni Tabuyan
Nga pinarisan ni Geremia-Lachica ka “Senyang.

Matam-is gid ang baratyagun nga napabutyag
Sa sinulat ni Paloma nga “Salamat
Pagkanugon man ang mabatyagan ta
Sa kay Checa nga ang “Pamangkutanun ni Lolo Tiking kay Lola Kinya.
Abaw, sa pagkanugon mang kang tion nga nasiud
Sa binalaybay ni Angaray nga “Pagtamud.
 
Ang pagpaathag kang ginapatihan nakatawag gid kang atinsyon,
Nga mabasa sa sinulat ni Geremia-Lachica nga “Sinauna nga Talon
Kag ginsagunsunan ni Checa kang “Ang Paglitson kang Baboy nga de Erkon.

Ang kanami kang binalaybay
Halin sa mga tinaga nga nagasararanto bisan hilway
Ang huni ka punta parariho pamatian
Ang mga linya nagasigo sa sangka suruklan.

Hay ano ang kinalain kang binalaybay sa sugidanun
Kon ang huni kag ang sukol wara nasimpon?
Daw ginpang-utod-utod lang nga linya
Para daw binalaybay ang itsura.

Ang manami nga binalaybay
Daw raha ni Nanay,
Kumplito ang panakut
Ang timpla gaararangut.

Salamat sa inyo pagtambong
Nasadyahan man ikaw sa pista namun?
Kabay padayon kaw nga magbisita
Kag indi gid magpalta sa DK nga mga pista.

]]>
<![CDATA[Pagtamud]]>Tue, 14 Oct 2014 03:21:08 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/pagtamud
Picture
Halin sa http://weheartit.com/entry/group/31470267

Pagtamud
ni Rodalyn L. Angaray


Si Dodong kag si Neneng suud nga mag-abyanay
Halin pa kang sanda mga magagmay.
Sa iskwilahan tanda pirmi ang imaway
Kag sa mga urubrahun tanda gid gabuligay.

Ugaring sa paglipas kang panahon,
Si Neneng kay Dodong nahulog ang baratyagun.
Dayon nagbuul kang papil kag nagsulat
Kang pagtamud kay Dodong nga ana ginabatyag.

Wara na mabatyagan nga si Inday gapanilag,
Paghalin ni Neneng ginbuul ang sulat sa bag
Gani pagtamud na kay Dodong nabuking,
Amo dulang ang anang pagkangilin.

Sugod kato si Dodong wara dun gapanapak,
Kay Neneng kaugut na di hamak;
Sa mga sipal tana gid ang naglikaw,
Ang andang pag-abyanay gulpi lang natunaw.

Bisan anhun ni Neneng kapangayo kang patawad,
Kasingkasing ni Dodong daw bato ang katulad;
Asta nga sanda makagradwar sa ilimintarya
Wara man gihapon nagsapakanay ang darwa.

Kang mag-high school dun sanda
Si Dodong sa banwa nagpaamulya
Samtang si Neneng nagpabilin sa andang baryo
Kag pirmi na masugat-an si Dodong gasakay sa motorsiklo.

Kang gakolihiyo dun sanda, si Neneng aga pa maiskwila;
Nagbantay sarakyan sa binit karsada.
May gulpi nagdulog sa anang atubangan,
Motorsiklo kag si Dodong ang lulan.

Wara tana mahimo kondi ang magsakay
Wara timok-timok nihoy kag nihay.
Gapanagitlun kag ginatulun ang laway
Ginapanilagan si Dodong nga gakuriit ang dagway.

Pira man ka bis nga nagtabuay banas nanda,
Sa parkingan kang dyip rigto sa may banwa
Baw wara gid magsakay hay basi madisgrasya,
Abi na guro kay Neneng si Jonas ang kahalimbawa.

“Bahala kaw kon indi man timo magsakay,
Kon maurihi kaw sa klasi wara lang ti basulay,
Ipangamuyo ko dulang nga ikaw mag-ayadan,”
Hunahuna ni Neneng sa sulud kang dyip nga gadalagan.

Pagligad kang kapin disiotso anyos,
Tabuan amo man ang pagsikat kang Facebook.
Si Dodong nagasakay dun sa bahul nga barko,
Samtang si Neneng nagaopisina sa syudad kang Iloilo.

Sara kato ka adlaw, si Neneng ang nanguyus,
Sa ngaran kag hitsura nga ana nakita sa Facebook.
Si Dodong nagapakig-abyan liwan kana,
Butang nga wara na gid paglauma.

Kang mag-uli si Dodong para magbakasyon sa uma,
Nakita na si Neneng gapanaw sa karsada.
Anang gintawag kag ginpahapit sa andang balay
Gin-istorya kag ginpamahawan Coke kag tinapay.

“Neng, atun dulang kabigun ang mga nagligad,
Nga kabahin kang lamharun ta nga idad;
Kay ang Dodong nga dya sa imo naatubangan,
Lain dun kumpara kang una kag sa tulad.

“Wara kaso Dong,” ang simple na nga sabat
Ako nagakadlaw man sa paghanduraw kang nagligad.
Anhon ta bi kay mga bata iki pa kita kato nga tyimpo
Tanan nga dya sabat lang kang akun pag-ampo.

Sa kadya nga tyimpo ang mag-abyan liwat nga naghirup
Ang tanan nga mga klasmit nanda ang nanguyus.
“Basi bala kamo sa urihi magdayunay,”
Pabutyag nga may sakut panunlog ni Mikay.

“Marayu ra sa tigi ang imong ginapanumdum,
Kay si Dodong sa luyo kang anang nobya malipayun.
Ako man imo nga duro saralikwun kag sa daw manoglaon,”
Sabat ni Neneng sa mga klasmit kang sanda nagreunion.

Gani mga abyan ko rigya ko run lang tapuson
Ang akun binabaybay kay wara run sarang isugpon,
Bisan wara sanday Dodong kag Neneng nagdayunay,
Importante nabalik ang andang mayad nga pagtamdanay.

]]>
<![CDATA[Dugang sa Kawayan]]>Mon, 13 Oct 2014 22:04:03 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/dugang-sa-kawayan
Picture
Halin sa http://dsonggonplant.blogspot.com/2011/08/bamboo-bamboo-screensaver-bamboo-plants.html


Dugang sa Kawayan
(Sabat sa "Kawayan" ni Rodalyn L. Angaray)
ni Danny S. Tabuyan


Ang ugbos kang hamili nga kawayan
basi imo lang Inday nalipatan
nagapapusaw kang karamatay nga hilo
kag katul kang aloy kag mga isda nga huro.

Ang kawayan ginahimo nga tutpik
kang mauti nga mga nigosyanti nga insik
manami nga katri nga baratangan
kang nakapoy nga lawas parahuwayan.

Hahahahaaay! Daw indi gid ako maributay
Naanod ako kang manami mo nga binalaybay. 
batyag ko, maaram kag maabung ikaw nga lin-ay
bagay nga kang ginikanan gingaranan Rodalyn Angaray.

Dupuydupuy kang malum-uk nga hangin
nagahagad kanakun nga magpabilin
sa haron kang kawayan makapasirong
sa igut kang anang mga layun makapamalandung.

]]>
<![CDATA[Ang Paglitson kang Baboy nga de Erkon]]>Sun, 12 Oct 2014 22:04:08 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/ang-paglitson-kang-baboy-nga-de-erkon
Picture
Himo ni Greg Newbold halin sa http://gregnewbold.blogspot.com/2012/04/3-hog-night.html


Ang Paglitson kang Baboy nga de Erkon
 (Sangka binalaybay angut sa tuod nga mga hitabo)
ni Stephen Louie R. Checa


daw masuka ako
indi bangud sa baho kang kanal
kondi bangud sa baboy
nga de erkon ang tangkal

wara ako ti madapgan nga higku
basi nag-agto sa ulo
kang mga kibulun ti pungyahun
nga mga pulitiko

nami buk-un
kag ilangkay sa hilamon
nga ginaagawan kang duro kanatun
para makakaun, makadab-ot sa adlawun

mayad pa ang baboy
nagamantinir ka hamon
samtang ang tawo haros na kan-un
ang anang kaugalingun kag baratyagun

nagaluod ang akun ginhawa
indi bangud sa higku nga akun nakita
kondi sa mga wara’t huya nga indi makakita
kang mga makaruluoy nga nagatangra

sa langit nga gintakpan kag ginpara
kang daragkul nga mga padir kag kongkrito nga bintana
kang nagakurbata nga mga buaya kag linta
nga nagsaylo sa kapitolyo hay mara run ang sapa

nagutum ako kag gusto ko tirawan
ang mga baboy nga wara nagin-utan
namit gid ria siguro sanda litsunon
imaw kang takaban da nga agalun.

]]>
<![CDATA[Kawayan]]>Sat, 11 Oct 2014 21:49:12 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/kawayan
Picture
Halin sa http://www.madeinmontenegro.com/vbforum/showthread.php?t=5970


Kawayan
ni Rodalyn L. Angaray



Sangka adlaw kang ako mag-uli sa uma
Ako gid ang nalipay sa akun nakita
Byirdi ang palibot, puno kang kakahuyan,
kawayanan kag malapad nga taramnanan.
Kag sa sobra ko nga pagliwaliwa
Sangka binalaybay ang akun naobra.
Sa sangka tanum natuon ang akun atinsyon
Tanum nga mapuslanun, kawayan kon tawgun.

Sara sa pinakapinasahi nga tanum ang kawayan
Bisan hilamon lang ang pagkabig kang iban
Piro duro gid ang mabulig sa mga katawhan.
Maghalin sa gamut asta sa piliw-piliwan.
Ang anang gamut gapugung sa baha
Kag ang anang dahon gatugro hangin nga priska.
Samtang ang anang tambo namit nga tulahun;
Laktan tugabang, gata, may ginamus ukon bagungon.

Ang anang mga produkto sarang nga pangitan-an,
May kisami, bitlag, pusog, bagat kag amakan.
Mahimo man nga balay, balsa, kudal, kag lipak nga arasalan;
Sarang pa gid magatong sa tinig-ang kag linapwahan.
Ang anang puno sarang gid mapasirungan
Kang mga tawo kon mag-init ukon mag-uran.
Ang iban kang andang mga hayup ginabangtan
Kanding, baka kag karabaw rigto ginakumpayan.

Ang dahon kang kawayan nga byirdi ang duag
Nami lantawun nga nagahulag-hulag,
Sa huyup kang hangin nagapasundayag
Kag sa mga mata nga kapoy nagapakunyag.
Kang una gani hambal nanda,
Ginahimo dya nga sipilyo ni lolo kag lola.
Samtang ang dahon duman nga laya
Ginadibuho sa mga kuyab kag sulo.

Gani ako bug-os gid nga nagapasalamat
Nga dya ako nagbahul sa banwa nga may dunang manggad
Banwa kang Maasin nga ginbugayan
Kang Makaako kang malapad nga kawayanan.
Gani kada Disyimbri ginahiwat
Ginasaulog Tultugan nga kapistahan
Bilang pagtao pagtamud sa kawayan,
Nga kang mga Maasinhun nangin pangabuhian.

]]>
<![CDATA[Sa Eroplano]]>Fri, 10 Oct 2014 21:02:48 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/sa-eroplano
Picture
Himo ni Paul Hilario halin sa http://fineartamerica.com/profiles/paul-hilario.html?page=2


Sa Eroplano
ni Danny S. Tabuyan


Hangus, lagas kang tyimpo
Basi bayaan kang eroplano
Hay ang trapik nga pirwisyo
Sa erport manimprano.

Bakwag kang mga karga
May ginaguyod, may ginabakintol pa
Ang tikit kag aydi siguroha
Basi pagsulud masablagan pa.

Sulud sa dipartyur ariya
Pungko kag magbasa-basa
Araguy rugokrok busong ko ba
Pagtimo nalipatan ko pa kaina.

Bungkras, kang malaud mangita
Abaw, dolyar ang bili na gid, ah!
Ahum, may dulsi pa man gali sa akun bulsa
Maglag-uk kang tubig kag mag-agwanta.

Ginhalin pa ang gawang nga guruwaan
Basi ang paglupad kang sarakyan mabuhayan
Kang mga karga pas-an kag bitbit ruman
Kudaw hay rayu pa ang sarayluhan.

Hay salamat inugsakay run sa eroplano
Una masaka ang rapit sa tambutso
Agud indi masangkay iba nga pasahiro
Makahulag kang tayuyon kag mahitso.

Pwisto sa purongkuan sa bintana nayon
Paha kang karig-un itakud dayon
Ay, daw ako lang haw sa hanay isaranhun?
Aw, ah, may mga dyan pa gali nga hurulatun.

Dya run guban kang magbarkada
Aguy, ingud ko gid ambung nga daraga
Sliblis, ab-ab kag manipis nga bistida
Abaw ramigan gid kar-on dya.

Suksok sanglas, antipara nga pula
Sa sulud eroplano nasilawan pa
Basi bala may blak-ay pa dya
Karadlukan pa gid basi may tigmata.

Sa kahawaan, daraga naturugan
Akun abaga kang anang ulo natangdayan
Bantay ako nga ginahadlukan
Basi polo ko nga ali-ali malawayan.

Sa pagpanguros abaga ko gapitik
Ang kadina kang rosarito nagalagatik
Nagapangadi parayu sa disgrasya
Kag panulay kang kaamyun kadyang daraga.

Kuon ko indi ko lang pagsapakun
Ugaring anang siko dyan sa akun iritukun
Abaw, Inday, indi mo gid ako pagsulayun
Hay sa kabuhi ako run may sarabtun.

]]>
<![CDATA[Senyang]]>Thu, 09 Oct 2014 21:38:46 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/senyang
Picture
Himo ni Michael Allen Wolfe halin sa http://fineartamerica.com/featured/guava-michael-allen-wolfe.html


Senyang
ni Maria Milagros C. Geremia-Lachica


Ang bayabas
namit gid kadtun kon bagnas
kag si Senyang
midyo lampas run sa habal;

Gani kang nakabaton tana
ka sulat halin sa penpal na nga Kano
nga nagapanghagad mapakasal,
tuman ang anang kakunyag
wara na masabat ang pamangkot ni tatay na:
may aboy-aboy man bala sa Amerika?
dayon man sugpon si Nanay na:
ang patadyong sarang masulud sa malita
ugaring may balayan ayhan rugto
nga sarang masab-itan?

Ang bayabas
kon tuman ka luto
kulapnit lang ang nagasapak
kag si Senyang kadya
pirmi lang saku sa paghabyog
ka anang hinablus sa aboy-aboy
nga nagakabit sa balayan
ni Manang na.


Una dya ginpagwa sa literary e-zine, Our Own Voice, March 2004.
]]>
<![CDATA[Alukaba]]>Thu, 09 Oct 2014 18:28:35 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/alukaba
Picture
Himo ni Patty Baker halin sa http://www.lookoutstudios.com/portfolio/landscapes1.htm


Alukaba
ni Emmy L. Masola


Ang piklat ka bakukang
Sa alukaba pwidi taguon.

Ang dunot nga paminsarun
Sa alukaba nagapanimuron.

Ang kaging nga baratyagun
Sa alukaba nagapanabon.

Ang alukaba gid man kon kis-a, mayad
Hay nagahipid ka gumon nga riyalidad.
Nagahamis ka paminsarun nga gasirinumbali
Kag nagapatadlung ka tiko nga pag-inugali.

Piro sa idalum ka alukaba
May kasadya gid man bala?

]]>
<![CDATA[Ang Pagtabok, Paghandum]]>Wed, 08 Oct 2014 18:57:46 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/ang-pagtabok-paghandum
Picture
Halin sa http://wallpapersfor.me/lonely-red/


Ang Pagtabok, Paghandum
ni Ritchie D. Pagunsan


Ang pagtabok, pagpasimpalad
Nga makalab-ot sa pihak kang pangpang
Angay kang akun pagpangabay
Nga raad rugto kaw
Gihapon nagahulat sa akun pag-abot
Sa puno kang lumboy
Nga atun tarabuan.

Ang pagtabok, paglalis
Sa atun ginkasugtan nga indi magbalikid
Angay kang akun pag-amag
Nga raad liwan ko
Mabatyagan ang usbong kang imong lawas
Kon magdut-anay
Ang atun panit.

Ambay gani.
Nadumduman ko man ang hambal mo
Nga ang tubig kon magsaug
Indi run magbalik
Piro anhun hay uripun lang ako
Nga kon mahimo ang tubig lubidun ko
Kag hunuson para kanimo.

Kon ang paghigugma, paghandum
Nga nagakinahanglan kang paghinulsul
Kag pagpatad kang kabuhi sa pagtabok
Sa nagahagunus nga ilig kang imong pagsungon
Batunon ko.
Agud liwan magpasimpalad nga mabawi
Ang gugma mo sa pihak kang pangpang

Nga akun ginbuy-an.


]]>
<![CDATA[Pagsulay sa Tagbalay]]>Mon, 06 Oct 2014 20:44:43 GMThttp://dungugkinaray-a.com/binalaybay2/pagsulay-sa-tagbalay
Picture
Himo ni Gioia Albano halin sa http://fineartamerica.com/featured/motherhood-oil-painting-tell-me-a-story-gioia-albano.html


Pagsulay sa Tagbalay
ni Fredoneth T. Jonelas


Dali hapit kag magpamati
Sa mga istorya kang tyimpo lati
Istorya nga di mapatihan
Kang atun nga mga kabataan.

Kang una nga tyimpo
Suno sa akun nga Lolo
Malaka ang panimalay
Kag ang mga tawo pa gamay.

May sangka istorya parti kay Manding
Kon anda nga tawgon si Manding Kuring
Pirmi nagabagting ang talinga ni Manding
Kay ginapais-isan kang ayam ni Tonying.

Si Tonying nagtingala kang sangka gabii,
Kay ang ana nga bata nagahibi lang pirmi
Hindi magpabutang sa salug kang balay
Gusto lang ginalibang kang ana nga nanay.

Si Tonying nagabato sa ana nga kulba
Kay basi ginaaswang ang ana nga bata
Tana nagapaminsar kon sin-o ang panulay
Agud anang bata mangin mahilway.

Pagkasunod nga adlaw si Tonying nagbirada
Nag-inum ka tuba didto sa may tyinda
Nag-uli run gabii sa dulum nag-agi
Diritso sa sirong kag magpakuribung.

Sa anang paghulat ana nga nakit-an
Nagaparapit nga ayam sa ginapwistuhan
Pinsar ni Tonying nga tana run dya
Ang nagapanulay sa bata ni Maria.

Pag-abot kang ayam sa ana atubang
Dayon na ka buno sa tubug-tubugan
Nagdumuganay tanda hasta makapuyan
Ang panulay nga aswang anang napilasan.

Pagkaaga si Tonying nagtingala
Si Manding Kuring wara na makita
Gin-agtunan sa balay, dar-an na ka isda
Piro si Manding wara na makita.

Ano bala ang natabo kay Manding Kuring?
Anang pamangkutanun sa kaugalingun
Kang nabatian na ang hinuring-huring
Nga napatay run si Manding Kuring.

Ay, patawara, panulay kaw Kuring
Ikaw ang gindumog sa sirong ni Tonying
Manhaw nga nangaswang, nagbalos gid ikaw
Lantawa tulad ginadapuan kaw kang langaw.

]]>