Daigun
ni Consolita V. Rubino
Paskwa sa Uma
Kauna nga tyimpo, sa bulan ka Disyimbri, tagraramig kag tag-arani ka paray nga makan. Ang mga mangurani halin sa ibang banwa nagabiyahi sa pagpangayaw ka ani. Ang mga sarakyan buta ka mga tawo, may mga tabig sa ibabaw, bungbong ang atup ka sarakyan kon lantawun nga nagapasuba sa iraya.
Ang tanan nagasinadya hay malapad ang aranyun sa wayang. Bali, sa ikarwa kag ikatlo nga simana ka Disyimbri nagahimasang gid ang aranyun. Ang mga tawo nagahimakas sa pag-ani para may suhol.
Kon may daraga nga mangurani ginaharanahan kon gabii. Ang nagapangharana duro karia ang imaw na kag nagapakilala sanda sa tagbalay kang ginaharanahan. Kon nakilal-an run gani sanda, ang daraga ginapadungaw sa bintana nga may sulo, nagapamati ria ka minsahi kang kanta nga harana sa binisaya kag ginabaslan na ka kanta. Pagkatapos karia, makuon ang tagbalay nga, “Dali sulud kamo.” Tanan sanda masulud kag masabtanay ang sultiro kag daraga ka kanta. Masadya pamatian ang ginakanta parti sa gugma, sa pagdayaw sa katahum kag kaanyag. Manami pamatian kapin pa kon nami ang limug ka nagakanta. Paagi sa harana rudyan nagaumpisa ang sultiro sa pagpangaluyag. Amo ria nga ang gugma nasapwan sa pangpangani kag may inanyan dara inspirasyon.
Ang mga pumuluyo sa baryo may mga proyikto nga ihimuon ugaring wara sanda ti kwarta nga sarang mabul-an. Ti, amo ria, nga nagaorganisar sanda sa pagpanaigun bisan nga ang iba kananda bukun ti nami sa panglimug magkanta, piro nagaintra sa pag-insayo para duro sanda nga magpanaigun. Sa tion kang kasirumun nagaalisto run ang mga manogpanaigun para duro nga mga pamalay ang andang makantahan. Kon sa diin gani ang duro tawo nga may nagadayon nga mangurani rudto sanda nagapanaigun. Masadya hay ang mga tawo nagakunyag sa pagpamati kang kanta parti sa Paskwa.
Sa mga daigun nga kanta kalabanan Ingglis ang ginakanta nanda kag malaka lang ang binisaya. Pagkatapos nanda nga kanta may nagatugro ka bahul nga kantidad, may iba nga gamay lang kag may rudyan nga wara gid ti ginatugro. Nahangpan man ria ka tanan tungud hay malisud matuod ang pangabuhi. Sa pagpanaigun duro masuput nanda kag sobra sa andang ginalauman nga kantidad.
Ang ani nagahingapos sa ikatatlo ka simana sa Disyimbri. Sa amo dya nga tion, masubu gid ang akun pamatyag tungud hay ang mga mangurani nagauli run sa andang lugar kag rudto sanda nagapamaskwa sa andang pamilya.
Paskwa sa iskwilahan
Kauna kang nagaiskwila pa ako sa primary, nadumduman ko ang amun nahimo sa pagsaulog ka Paskwa sa iskwilahan. May paindis-indis sa paghimo ka bituon nga kawayan kag ginahapinan ria ka papil de hapon. Karon, ang pinakamanami nga bituon ginabitay sa bintana para ang tanan makakita. Baw, masaku gid ang mga iskwila kag ang kada hulut nga ginaklasihan may kahoy para sa Paskwa. Ang iba ginadikorahan kang karakadina nga papil kag may sari-sari nga kolor, nga ginapasabud halin sa ibabaw asta sa idalum. Dugang pa ang mga nagabitay-bitay nga mga dikorasyon.
Sa amun nga klasi may proyikto kami sa tugda ka amun maistra nga ang kahoy sa Paskwa himuon nga pinasahi nga may snow. Anhun bay paghimo ka snow? Ang amun maistra may ginbakal perla nga habon, puti anang kolor, butangan ka gamay nga tubig ang labador kag ilughud ang habon sa alima hasta nga magbukal. Kami tanan nagabulig ka lughud ka habon, pino ang bukal ka habon tungud hay marapuyot ka tama. Kon magduro run gani ang bukal ginapalhit sa sanga kang kahoy. Ginahinay-hinay ang pagpalhit para indi magkaradagdag. Pahidan ang kahoy ka bukal halin sa ibabaw nga sanga hasta sa idalum. Nasadyahan kami tanan sa paghimo ka snow kuno sa krismas tri. Ang tanan gaamlig nga indi masalapay ang napalhit run, may nagapabukal kahabon, may nagapahid kag rudyan ang maistra nga nagagiya kanamun. Pagkatapos nga nalikup run ang kahoy ka bukal ka habon, biyaan lang ria hasta nga magmara lang ti ana kag indi gid pagtandugon.
Pagkasunod nga adlaw, nagbalik run kami sa klasi. Ang una namun nga ginlantaw amo ang snow nga bukal ka habon sa kahoy. Nakita namun nga ang kutub ka manipis nga bukal midyo natunaw piro ang madamul nga bukal nga ginpahid daw snow gid man kon lantawun kag nagadukut gid sa kahoy. Nalipay kami nga bisan indi matuod nga snow, nahimo namun pinaagi sa bukal ka habon.
Antis magbakasyon ang mga iskwila, ang kada klasi may bayluhanay ka rigalo. Naghambal ang amun maistra nga, “Magdara ka rigalo hay magbayluhanay kamo.” Sanglit karia nga ang pangabuhi rudto sa uma malisud kag maiwat ang kwarta, ti mansig dara bisan ano lang para nga makaabay sa pagbayluhanay ka rigalo. Nagdara takun ka tinanuk nga kamoti. Tion run sa pagbayluhanay, gintipon namun ang tanan nga mga rigalo kag naggabot-gabot kami ka ngaran. Ang akun nagabot nga ngaran nakatuon sa pinutos nga may darwa ka panid nga “Everlasting Cookie.” Nakita ko man nga may nakagabot ka akun rigalo nga nakaputos sa dahon ka saging nga hinalub. Iba tana nagdara ka saging nga tinanuk nga nakaputos sa dahon.
Ang iskwilahan naghiwat ka paragwaun nga ginaaman ka mga manunudlo sa pagsaulog ka Paskwa. May nagakanta kag may drama. Sa drama may nagapapil kay Hosep, Maria, Bakiro kang Karnero kag Anghil. Duro nga mga ginikanan kag mga pumuluyo ang nagtambong sa programa ka Paskwa. Nasadyahan gid ang tanan.
Kasadya ka Paskwa tungud hay natawo ang atun Ginuo kag manluluwas nga si Hesukristo. Tana ang tinubdan kang kalipay, kalinung kag kapawa. Malipayun ang tanan sa pagsaulog ka Paskwa.
Malipayun nga Paskwa kag madinarag-un nga Bag-ong Tuig sa tanan!
- Katapusan -