Hardin kang Eden
ni Celestino Salmorin Dalumpines
“Hay, maan, Mommy. Basta gusto ko baklan mo gid ako ka manyika nga ria.”
“Shine, sa sunod lang bala. Di bala masimba ang agto natun rudya?” paintindi ni Crisanta sa anang bata nga kaina pa liwan-liwan nga baklan tana kang manyeka.
Ul, ul, taghol kang ayam sa binit kang dalan.
“Tse!“ sinipa ni Shine ang ayam kag nagdalagan dya parayu. “Nagpati man kay Mommy,” dugang pa ni Shine samtang nagapasulud sa simbahan.
“Limos bi, day, bisan pisos lang. Maluoy man kaw kanakun. Wara pa ako makaigma,” pagpangayo kay Shine kang sangka mal-am nga nagakudug-kudug sa kagutum.
“Dya ruman kita. Abi, ridto pangayo sa iba. Istorbo!” singgit ni Shine sa nagapanglimos.
“Shine, hoy, bukut ti nami ang ugali mo nga ria,” gulpi nga nahambal ni Crisanta.
“Ay, Ne, may nakita kaw bala nga bata, daw pareho kanimo katas? Itum man bayo na. He…he,” pamangkot kang sangka ati kay Shine.
“Aba, abi mo kanakun information center. Maan kanimo basi ikaw tana ang nadura kag bukut ang apo mo.”
Amo dya ang mga rason kun andut tamad si Shine magsimba kada Domingo.
Si Shine sangka bata nga nabuhi sa mahamungaya nga pangabuhi. Grade III sa sangka kilala kag para lang gid sa mga bahi nga eskwelahan. May pagkatamad kag suplada. Sa balay nanda…
“Ikaw ha pira, run ka beses nga ginahambalan kang ugali mo nga ria,” nagaugut nga ginsukmaan ni Crisanta si Shine.
“Hay, maan kanimo, Mommy. Kondi indi mo ako pagdarhun magsimba,” sabat ni Shine samtang nagaturuk kang TV.
“Bukut rason ria, Shine, para indi kaw magsimba kada Domingo,” paathag ni Crisanta.
“Hu, ano ruman ang ginabaisan nyo nga darwa, Crisanta, Shine?” pamangkot ni Lola Asyang.
“Pati ang pihak baryo natinglan ka mga limug ninyo,” sugpon pa gid ni Lolo Asyang nga ginatudo-tudo kang baston ang magnanay.
“Hay, maan dyan, Nay. Hu, dya apo mo. Ikaw run gani ang istorya kana,” pagkatapos maghambal nagtalikod si Crisanta diretso gwa kang mansyon.
“Andut ruman kamo nagadiskusyon ni mommy mo ha, Shine?” pamangkot ni Lola Asyang.
“Ano man abi tana, Lola, ginapirit takun ni Mommy masimba. Sus ah. Kaurugut ang mga nagapanglimos sa gwa kang simbahan,” eksplikar ni Shine.
“Kag tungud dyan kara tamad kaw magsimba. Insakto ako?”
“Daw amo gid ra, eh,” sabat ni Shine.
“ Hay, maan nimo, Shine. Gamay kaw pa gani amo run ria ang ugali mo. Amo gid ria ang kabuhi, may pobre, may mangaranun. Pasalamat kaw hay ginbata ikaw nga may gamay nga natipon si mommy kag si daddy mo. Ti, kondi mahamungaya timo. Kag dapat maman-an mo ang magsunod sa mga ginatudlo kag mga ginabilin kang mga ginikanan mo,” laygay ni Lola Asyang.
“Kag sala nanda hay wara ti nasuptan ang ginikanan nanda,” singgit ni Shine samtang nagakaun kang sandwich.
“Shine, bukut amo ria.”
“Sus, pareho lang man ria gihapon.”
Wara ti may nahimo si Lola Asyang. Sangka gabii…
“Si…sin-o kaw?
“Ako ang guardian angel mo,” sabat kang bahi nga nakaputi kag may pakpak.
“Ha, kag sa diin kita?” dugang nga pamangkot ni Shine.
“Rudya kita sa Hardin kang Eden,” sabat kang guardian angel.
“Ano? Di bala…?”
“Huud, Shine, rudya sa lugar nga dya nagaistar si Adan kag si Eba, ang una nga mga taho sa kalibutan.” pagpaathag kang guardian angel. “Ay, raay, run tanda nagapaagto,” dugang na pa ka dya.
“Ano, danay kaw… daw… daw si Mommy kag si Daddy man dya,” hambal ni Shine sa anang kaugalingun.
“Maayad-ayad gid nga pag-abot, Shine. Ako si Eba,” sug-alaw ni Eba nga may matam-is nga yuhum sa anang uyahun.
“Ha?! Mommy, ikaw ria?” pamangkot ni Shine.
“Shine, bukut ako si mommy mo. Kag dyaay si Adan ang bana ko,” pakilala ni Eba sa anang bana.
“Daddy, ikaw ria?” pamangkot ni Shine kay Adan, dayon hakus hay buhay run abi nga napatay si daddy na.
“Shine, bukut kami ang mga ginikanan mo. Dali malibot kita sa paraiso,” panghagad ni Adan.
Gani ginlibot nanda ang paraiso.
“Waw, nami-nami gid tana ang lugar nga dya ba. Duru-duro ang mga daragkul nga mga bulak. Lain-lain pa ang mga kolor. Kag hmmm (nagginhawa kang madalum para mabatyagan ang kapreska kang hangin)… tam-an ka preska ang hangin. Nami rudya magsipal,” masadya nga nasambit ni Shine.
“Huud, Shine, tanan pwede mo mahimo mo sa lugar nga dya. Pero tandaan mo lang ha, nga indi mo gid pagkan-un ang bunga kang kahoy nga raay sa tunga,” paandam ni Adan dungan tudu kang kahoy sa tunga kang hardin.
“Ha?! Andut haw?”
“Basta, Shine. Indi pwede para kanatun nga pupuon kag kan-un ang prutas na karia,,” paathag ni Adan.
“Sige.”
“Sige, rudya lang kaw anay ha? May agtunan pa kami,” lisensya ni Eba.
Ginpahalin lang ni Shine ang mag-asawa kag….
“Sige. Hay, salamat… ha… ha… ha.Wara run tanda. Sus, ah. Andut nga indi ko pagkan-un ang bunga ka kahoy nga ria? Gutum run ako kag turukun ko pa lang gatururo run tana laway ko.”
Ginpupu ni Shine ang bunga nga pwede madab-ot kag ana dya ginkaun.
“Waw, tam-is gali dya. Andut haw nga indi ko dya pagkan-un. Sus, si Adan kag si Eba man mga daluk-dalok. Gusto nanda sanda lang ang makatiraw kadya.
Kag gulpi….
“Ha… ha… ha….”
Gulpi may nagtuhaw nga bahul nga laki, maitum, kag may sungay. Bahul-bahul ang anang mga mata nga nagapurula.
“Sin-o kaw?”
“Ako si Satanas… ha… ha… Wara kaw gid ti ginasunod. Wara kaw gid ti ginapati. Wara kaw gid ti ginarespeto. Mayad man ria para may madara ruman ako sa impyerno. Ha…ha…ha….”
“Ha?! Indi ako. Indi ako magtawas kanimo. Indi!”
“Ha….ha… Wara run kaw ti mahimo. Idarhun ko gid ikaw sa impyerno. Amo ria ang bagay kanimo hay tam-an gid ikaw ka suplada. Dali run…Dali run….”
“Indi!”
Blag. Nahulog si Shine sa anang katre, kag….
“Diyos ko, ano ang natabo kanakun? Aguy, sakit ba. Naano ako man? Damgo ko lang gali si Satanas nga to pati ang paraiso?” ang sulud kang anang pinsar. “Karadlukan gid. Indi gid takun magtawas kana sa impyerno. Hu…hu…hu…” hiribiun ni Shine.
Gani, “Mommy, bugtaw run. Alas syete run. Masimba pa bay kita kadya,” hambal ni Shine.
“Ha?! Milagro,” hambal ni Crisanta nga natingala gid sa ginhimo ka bata na.
“Sige, Mommy, pukawun ko anay si Lola.”
Nagwa si Shine sa kwarto ni mommy na kag nag-agto sa kwarto ni Lola Asyang nga masinadyahun kag nagakanta-kanta kang, “This is the Day.”
“Lola, bugtaw run, masimba pa bay kita.”
“Huud. Dali lang gid ha?”
“Sige, Lola.”
Pareho ni Crisanta, natingala gid dya ka ginhimo ka anang apo. Sa gwa kang simbahan…
“Mayad nga aga kaninyo. Dali kamo may itugro ako kaninyo. Lola, dya para kanimo. Ikaw ano imo ngaran?” pamangkot si Shine sa bata nga bulag, gisiun ang bayo, kag imaw ka mal-am nga nagapakalimos.
“Betty,” sabat kang bata.
“Betty, nami nga ngaran,” may binuul si Shine sa anang bag kag gintugro na dya sa bata. “Betty, para gid dya kanimo. Bag-o ko ria nga manyika. Andaman mo ria ha?” dugang pa ni Shine.
“Salamat gid,” masinadyahun nga nagatumbo-tumbo parayu ang bata.
Ginkupkupan ni Crisanta si Shine kag nagturuk sa langit nga nagatururo ang anang mga luha.
“Salamat gid, Diyos ko, hay nakamarasmas gid man ang bata ko kag nagbugtaw run sa masayud na nga ugali. Kabay pa tayuyon na run dya nga himuon. Salamat gid.”
“Mommy, andut gahibi kaw?” pamangkot ni Shine kay Crisanta, dayon buul kang anang panyo sa bulsa kag ginpahidan ang luha kang anang mommy. “Mommy, salamat ikaw gid ang guardian angel ko,” katapusan nga nabatian kay Shine kag gindapit na si Lola Asyang kag si mommy na pasulud sa simbahan.
- Katapusan -
* Litrato: Himo ni Andrew Annenberg halin sa http://andrewannenberg.com/Portfolio/Garden_of_Eden/Garden_of_Eden_large/garden_of_eden_large.html.